จากเหตุการณ์น้ำท่วมใหญ่หลายครั้งในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี ในปี พ.ศ.2521, 2545 ทำให้เกิดการตื่นตัวของทุกภาคส่วนเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกันและบรรเทาผลกระทบจากภัยน้ำท่วม มีการบูรณาการของหน่วยงานเพื่อการป้องกันน้ำท่วมอย่างเป็นระบบ อย่างไรก็ตาม ในปี พ.ศ.2554 จังหวัดอุบลราชธานีได้เผชิญกับภัยน้ำท่วมใหญ่อีกครั้งหนึ่ง ซึ่งมีระดับความรุนแรงเกือบเท่ากับที่เกิดในปี พ.ศ.2545 สร้างความเสียหายจำนวนมาก ถึงแม้ว่าจะมีการเตือนภัยให้ประชาชนได้รับทราบเป็นระยะๆ แต่ก็พบว่ายังมีข้อจำกัดหลายประการในระบบการพยากรณ์และเตือนภัยน้ำท่วม และการจัดการที่มีอยู่ในปัจจุบัน มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีในฐานะสถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษาในท้องถิ่น ได้ตระหนักถึงความสำคัญของปัญหา และได้พัฒนาความรู้ด้านภัยพิบัติมาอย่างต่อเนื่อง นับตั้งแต่ในปี พ.ศ. 2543 คณะวิศวกรรมศาสตร์ได้ทำการศึกษาวิจัย เรื่อง ลักษณะและคุณสมบัติการไหลของน้ำท่าจากลุ่มน้ำในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ปี 2547 โครงการแบบจําลองสภาพนํ้าท่วมพื้นทิ่ริมตลิ่งแม่นํ้ามูลเพื่อทราบระดับนํ้าและพื้นที่ท่วมนอง บริเวณเขตเทศบาลนครอุบลราชธานีและเทศบาลเมืองวารินชําราบ ปี 2548 โครงการการทดสอบความน่าเชื่อถือของแบบจําลองทางชลศาสตร์สําหรับการทํานายระดับน้ำและอัตราการไหล กรณีศึกษาลําน้ำมูลบริเวณ อําเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี ปี 2550 โครงการการออกแบบและพัฒนาระบบฐานข้อมูล GIS ลุ่มน้ำห้วยข้าวสาร และปี 2555 สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัยร่วมกับมหาวิทยาลัยได้ให้ทุนสนับสนุนการวิจัย ชุดภัยพิบัติ จำนวน 5 โครงการ ประกอบด้วย โครงการการปรับตัวของเกษตรกรที่อาศัยอยู่ในพื้นที่น้ำท่วมซ้ำซาก กรณีศึกษา: บ้านท่างอย ตำบลบุ่งหวาย อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี โครงการระบบและกลไกในการจัดการสุขภาวะของชุมชนกับภัยน้ำท่วมในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลทัพไทย ต.แจระแม อ.เมือง จ.อุบลราชธานี โครงการการบริหารจัดการปัญหาน้ำท่วมของเทศบาลเมืองวารินชำราบโดยชุมชนเป็นศูนย์กลาง กรณีศึกษา ชุมชน 14 ชุมชน ในเขตเทศบาลเมืองวารินชำราบ ที่ได้รับผลกระทบจากปัญหาน้ำท่วม โครงการการพัฒนาศักยภาพในการจัดการความเสี่ยงจากภัยพิบัติของชุมชนบ้านช่างหม้อ ตำบลคำน้ำแซบ อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี และโครงการรูปแบบการบริหารจัดการภัยน้ำท่วม โดยชุมชน บ้านหาดสวนยา อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี จากการสังเคราะห์องค์ความรู้จากการวิจัย พบว่า หลักการที่สำคัญที่สุดในการจัดการภัยพิบัติ คือ ความร่วมมือจากทุกภาคส่วนภายใต้การบริหารจัดการที่ดี ทั้งภาครัฐ (public sector) ภาคธุรกิจเอกชน (private sector) และภาคประชาสังคม (civil society) โดยเรียนรู้จากประสบการณ์ภัยพิบัติที่เกิดขึ้นในอดีต การจัดทำแผนป้องกันและจัดการบนพื้นฐานของเหตุการณ์ภัยพิบัติที่ผ่านมา ทั้งนี้ การคาดหวังว่ารัฐหรือหน่วยงานของรัฐจะสามารถเข้ามาช่วยเหลือตนอย่างทันท่วงทีขณะเกิดภัยพิบัตินั้น เป็นเรื่องที่เป็นไปได้ยากยิ่ง จึงจำเป็นต้องมีการการเสริมสร้างขีดความสามารถให้แก่ชุมชนและประชาชนในพื้นที่น้ำท่วมอำเภอเมือง และอำเภอวารินชำราบอย่างเป็นระบบ ให้ประชาชนเกิดความรู้ความเข้าใจในการเตรียมความพร้อมและการปฏิบัติตัวระหว่างเกิดภัยพิบัติ การจัดทำแผนการจัดการอุทกภัยโดยมีชุมชนท้องถิ่นเป็นศูนย์กลาง จะเป็นกลไกหนึ่งที่จะเสริมสร้างประสิทธิภาพในการให้ความช่วยเหลือ โดยการกำหนดทิศทางในการบริหารจัดการอุทกภัยของจังหวัดอุบลราชธานี ประสานการทำงานร่วมกับชุมชนและหน่วยงานต่างๆ ทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องให้สามารถดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพด้วยองค์ความรู้ที่มี โดยศูนย์การเรียนรู้การจัดการภัยพิบัติชุมชน มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ศูนย์การเรียนรู้การจัดการภัยพิบัติชุมชน มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จะเป็นสถานที่ถ่ายทอดให้ ความรู้เกี่ยวกับภัยพิบัติ และการเตรียมพร้อมรับมือกับการเกิดภัยพิบัติ เพื่อลดการสูญเสียที่จะเกิดขึ้น โดยมีการฝึกอบรมให้ความรู้การจัดการภัยพิบัติโดยมีชุมชนท้องถิ่นเป็นศูนย์กลาง แก่หน่วยงานที่มีหน้าที่เกี่ยวข้อง ผู้ปฏิบัติงานเกี่ยวกับการจัดการภัยพิบัติ รวมทั้งแกนนำชุมชน อาสาสมัครและประชาชนทั่วไปในการจัดการและปฏิบัติตนอย่างถูกต้องเมื่อเกิดภัย การแลกเปลี่ยน แหล่งเรียนรู้ และเครือข่ายการจัดการภัยพิบัติชุมชน เพื่อบริการวิชาการแก่ชุมชน อีกทั้งยังเป็นการสร้างความเข้มแข็งเชิงวิชาการด้านการจัดการภัยพิบัติและการให้บริการวิชาการแก่ชุมชน ของมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีอย่างยั่งยืนต่อไป