โรคจิตเวชเป็นโรคที่มีความผิดปกติทางอารมณ์ ความคิด และการแสดงออกทางพฤติกรรมที่รุนแรง และถือว่าการเจ็บป่วยเรื้อรังโรคหนึ่ง ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในการดูแลจึงจำเป็นต้องมีความรู้ ความเข้าใจในการให้ความดูแลและช่วยเหลืออย่างถูกต้องเหมาะสม ทั้งผู้ป่วย ญาติหรือคนในครอบครัวและทีมสุขภาพ ในการแก้ปัญหาผู้ป่วยจิตเวชในชุมชนรูปแบบเดิมนั้น มักจะเป็นหน้าที่โดยตรงของเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ในปัจจุบันการดูแลผู้ที่มีปัญหาสุขภาพจิตหรือจิตเวชรูปแบบดังกล่าว อาจไม่เพียงพอเและทันต่อเหตุการณ์ข้อจำกัดด้านจำนวนบุคลากรที่ดูแล ดังนั้นการพัฒนาศักยภาพการดูแลตนเองของผู้ป่วยจิตเวชให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับความเจ็บป่วยของตนเอง รวมถึงการปฏิบัติตัวต่างๆ เช่น การรับประทานยา การสังเกตอาการผิดปกติ การติดตามอาการอย่างต่อเนื่อง การจัดการปัจจัยกระตุ้นที่ส่งผลต่อการกำเริบซ้ำ เป็นต้น เหล่านี้เป็นการป้องกันการกำเริบซ้ำของโรคได้อย่างดีที่สุด ในขณะเดียวกันการสร้างองค์ความรู้และทักษะให้กับคนในครอบครัว ซึ่งเป็นผู้ที่ทำหน้าที่ดูแลผู้ป่วยจิตเวชนั้น ก็เป็นสิ่งที่สำคัญยิ่งเช่นเดียวกัน จากการการศึกษาชุมชนเทศบาลตำบลธาตุซึ่งเป็นชุมชนกึ่งเมือง มีทั้งหมด 11 หมู่บ้าน ข้อมูลด้านสุขภาพจิตและการเจ็บป่วยทางจิตเวชในชุมชน พบว่า มีผู้ป่วยจิตเวชทั้งหมด จำนวน 27 คน เป็นผู้ป่วยโรคจิตเภท ผู้ป่วยโรคจิตจากสุราและสารเสพติด และผู้ป่วยโรคซึมเศร้า (ข้อมูล ณ วันที่ 1 กันยายน 2557) จากการเยี่ยมบ้านผู้ป่วยจิตเวช 15 คน ในระหว่างวันที่ 1-9 กันยายน 2557 พบว่า บางรายมีปัญหาการกำเริบซ้ำของโรคเนื่องจากการปฏิบัติตัวที่ไม่ถูกต้อง ขาดยา และดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ และผู้ดูแลยังขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการเจ็บป่วยด้วยโรคดังกล่าว นอกจากนี้ ยังพบปัญหาสุขภาพจิตในกลุ่มเสี่ยง เช่น ผู้สูงอายุ ผู้ป่วยเรื้อรัง ผู้พิการ เป็นต้น โดยข้อมูลจากการสัมมนาวิชาการระดับชาติ เรื่อง เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการพัฒนาองค์กรท้องถิ่นและการวิจัยเชิงพื้นที่ ประจำปี 2557 ระบุว่าจากการสัมภาษณ์เชิงลึกและสนทนากลุ่มผู้ป่วยเบาหวานเรื้อรังจำนวน 86 คน พบว่ามีภาวะซึมเศร้า ร้อยละ 41.86 โดยร้อยละ 13.96 ควรได้รับการประเมินติดตามเพื่อให้การดูแลแก้ไขภาวะซึมเศร้า และร้อยละ 27.90 ควรได้รับการตรวจประเมินซ้ำและติดตามประเมินต่อเนื่องเพื่อการป้องกัน (สุรีย์ ธรรมิกบวรและเพชรตะวัน ธนะรุ่ง,2557) จะเห็นได้ว่าปัญหาสุขภาพจิตและจิตเวช จำเป็นต้องให้ความสำคัญทั้งผู้ป่วยและผู้ดูแล เนื่องจากเป็นบุคคลที่ใกล้ชิดกับผู้ป่วยมากที่สุด คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี มีพันธกิจในการให้บริการวิชาการแก่ชุมชน เห็นความสำคัญในปัญหาดังกล่าว ดังนั้นจึงได้พิจารณาจัดโครงการพัฒนาศักยภาพการดูแลตนเองของผู้ป่วยจิตเวชในชุมชนตำบลธาตุโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัว และเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการเรียนรู้ในการดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชน จึงบูรณาการกิจกรรมโครงการกับการเรียนการสอนรายวิชา 1801 326 สุขภาพจิตและการพยาบาลจิตเวช 2 ของนักศึกษาพยาบาลศาสตร์ ชั้นปีที่ 3 ผู้รับผิดชอบโครงการคาดหวังว่า โครงการนี้จะเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยพัฒนาศักยภาพในดูแลตนเองของผู้ป่วยจิตเวชเอง รวมทั้งส่งเสริมให้ผู้ดูแลเกิดความมั่นใจในการดูแลผู้ป่วย ซึ่งจะส่งผลให้การดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชนมีคุณภาพและยั่งยืน ผู้ป่วยจิตเวชอาการทุเลา และลดปัญหาการกำเริบซ้ำของโรคได้