จังหวัดอุบลราชธานี ได้ประสบภัยพิบัติทางธรรมชาติรุนแรง ทั้งน้ำท่วมและภัยแล้ง ในกรณีภัยพิบัติน้ำท่วมจังหวัดอุบลราชธานีได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์น้ำท่วมใหญ่หลายครั้งคือใน ปี พ.ศ.2521, 2545 ทำให้เกิดการตื่นตัวของทุกภาคส่วนในการเตรียมความพร้อมเพื่อป้องกันและบรรเทาผลกระทบจากภัยน้ำท่วม โดยมีการบูรณาการการทำงานร่วมกันระหว่างหน่วยงานทั้งในระดับส่วนกลางและส่วนภูมิภาคเพื่อป้องกันน้ำท่วมอย่างเป็นระบบ อย่างไรก็ตาม ในปี พ.ศ.2554 จังหวัดอุบลราชธานีได้เผชิญกับภัยน้ำท่วมใหญ่อีกครั้งหนึ่ง ซึ่งส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตและการประกอบอาชีพของประชาชนในวงกว้างและเป็นระยะเวลานาน แม้จะมีระบบการพยากรณ์และเตือนภัยน้ำท่วมของหน่วยงานด้านการเตือนภัยให้ทราบเป็นระยะ แต่พบว่ามีข้อจำกัดและข้อมูลเหล่านี้เข้าไม่ถึงประชาชนทุกกลุ่ม มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีในฐานะสถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษาในท้องถิ่น ได้ตระหนักถึงความสำคัญของปัญหาของชุมชน และได้มีการวิจัยและการพัฒนาความรู้ด้านภัยพิบัติมาอย่างต่อเนื่อง นับตั้งแต่ในปี พ.ศ. 2543 และหลังจากภัยพิบัติน้ำท่วมใหญ่จังหวัดอุบลราชธานีปี 2554 สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัยร่วมกับมหาวิทยาลัยได้ให้ทุนสนับสนุนการวิจัย ชุดภัยพิบัติ จำนวน 5 โครงการ ประกอบด้วย โครงการการปรับตัวของเกษตรกรที่อาศัยอยู่ในพื้นที่น้ำท่วมซ้ำซาก กรณีศึกษา: บ้านท่างอย ตำบลบุ่งหวาย อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี โครงการระบบและกลไกในการจัดการสุขภาวะของชุมชนกับภัยน้ำท่วมในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลทัพไทย ต.แจระแม อ.เมือง จ.อุบลราชธานี โครงการการบริหารจัดการปัญหาน้ำท่วมของเทศบาลเมืองวารินชำราบโดยชุมชนเป็นศูนย์กลาง กรณีศึกษา ชุมชน ๑๔ ชุมชน ในเขตเทศบาลเมืองวารินชำราบ ที่ได้รับผลกระทบจากปัญหาน้ำท่วม โครงการการพัฒนาศักยภาพในการจัดการความเสี่ยงจากภัยพิบัติของชุมชนบ้านช่างหม้อ ตำบลคำน้ำแซบ อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี และโครงการรูปแบบการบริหารจัดการภัยน้ำท่วม โดยชุมชน บ้านหาดสวนยา อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งจากการสังเคราะห์องค์ความรู้จากการวิจัย พบว่า หลักการที่สำคัญที่สุดในการจัดการภัยพิบัติ คือ ความร่วมมือจากทุกภาคส่วนภายใต้การบริหารจัดการที่ดี ทั้งภาครัฐ (public sector) ภาคธุรกิจเอกชน (private sector) และภาคประชาสังคม (civil society) โดยเรียนรู้จากประสบการณ์ภัยพิบัติที่เกิดขึ้นในอดีต การจัดทำแผนป้องกันและจัดการบนพื้นฐานของเหตุการณ์ภัยพิบัติที่ผ่านมา ทั้งนี้ การคาดหวังว่ารัฐหรือหน่วยงานของรัฐจะสามารถเข้ามาช่วยเหลือตนอย่างทันท่วงทีขณะเกิดภัยพิบัตินั้น เป็นเรื่องที่เป็นไปได้ยากยิ่ง จึงจำเป็นต้องมีพัฒนาศักยภาพและเพิ่มขีดความสามารถให้แก่ชุมชนและประชาชนในพื้นที่น้ำท่วมอำเภอเมือง และอำเภอวารินชำราบอย่างเป็นระบบ เพื่อให้ประชาชนเกิดความรู้ความเข้าใจในการเตรียมความพร้อมและการปฏิบัติตัวระหว่างเกิดภัยพิบัติ ในปี 2559 มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีจึงได้ดำเนินโครงการศูนย์การเรียนรู้การจัดการภัยพิบัติชุมชน มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี เพื่อถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับภัยพิบัติ และการเตรียมพร้อมรับมือกับการเกิดภัยพิบัติ เพื่อลดการสูญเสียที่จะเกิดขึ้น โดยมีการฝึกอบรมให้ความรู้การจัดการภัยพิบัติโดยมีชุมชนท้องถิ่นเป็นศูนย์กลาง เป็นศูนย์การแลกเปลี่ยน เรียนรู้ และเครือข่ายการจัดการภัยพิบัติชุมชน อีกทั้งยังเป็นการสร้างความเข้มแข็งเชิงวิชาการด้านการจัดการภัยพิบัติและการให้บริการวิชาการแก่ชุมชน ดังนั้นเพื่อให้เกิดความยั่งยืนและเป็นการพัฒนาศักยภาพประชาชนและชุมชนอย่างต่อเนื่อง รวมถึงเพิ่มขีดความสามารถในการเตรียมพร้อมและการจัดการภัยพิบัติให้กับชุมชนอย่างต่อเนื่องและเกิดผลเป็นรูปธรรมมากยิ่งขึ้น มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีจึงได้ดำเนินการเพื่อต่อยอดโครงการดังกล่าวในปีพ.ศ.2560