โครงการบ้านนักวิทยาศาสตร์น้อย ประเทศไทย เป็นโครงการที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาพระราชทานพระราชดำริให้คณะกรรมการนำไปพิจารณาริเริ่มดำเนินการนำร่องในประเทศไทย โดยได้ทอดพระเนตรตัวอย่างโครงการนี้ คราวเสด็จพระราชดำเนินเยือนประเทศเยอรมนี เมื่อปี พ.ศ. 2552 คณะกรรมการโครงการบ้านนักวิทยาศาสตร์น้อย ประเทศไทย จึงได้ติดต่อกับมูลนิธิ Haus der kleinen Forscher โดยการประสานงานของ Mr. Thomas Tillmann เพื่อขออนุญาตนำกิจกรรมนี้มาทดลองทำในประเทศไทย บัดนี้ทั้งสองฝ่ายได้ทำความตกลงร่วมกันเป็นที่เรียบร้อยแล้ว จากการประเมินผลนานาชาติของโครงการ Programme for International Student Assessment (PISA) พบว่า ความรู้และทักษะทางวิทยาศาสตร์ของเด็กไทย ยังอยู่ในระดับต่ำกว่าค่าเฉลี่ย (Walker, 2011) อีกทั้งประเทศไทยยังขาดแคลนนักวิทยาศาสตร์และวิศวกรที่จะขับเคลื่อนการพัฒนา ซึ่งปัญหานี้ ทั้งภาครัฐ เอกชน หน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งครูและผู้ปกครองต่างต้องตระหนักที่จะช่วยกันแก้ปัญหาอย่างเร่งด่วน ดังนั้นเพื่อสร้างทัศนคติที่ดีด้านการเรียนรู้ทักษะและกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ให้กับเด็กตั้งแต่ระดับปฐมวัย (อายุ 3-6 ปี) ซึ่งเป็นช่วงอายุที่มีความสามารถในการเรียนรู้และจดจำมากที่สุด (Blachman, 1984) มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ร่วมกับ นานมีบุ๊คส์ พร้อมด้วยเครือข่ายความร่วมมือจากภาครัฐและเอกชน จึงได้ดำเนินโครงการ บ้านนักวิทยาศาสตร์น้อยประเทศไทย โดยมุ่งวางรากฐานวิทยาศาสตร์ให้เด็กปฐมวัย ส่งเสริมให้เด็กกระตือรือร้น กล้าคิด ช่างสังเกต รู้จักตั้งคำถามพร้อมกับค้นหาคำตอบ ตลอดจนมีทักษะการสื่อสาร และสามารถที่จะทำงานเป็นกลุ่มได้ด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สำหรับเครือข่ายท้องถิ่น มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีนั้น มีโรงเรียนในเครือข่ายประมาณ 100 โรงเรียนตั้งแต่ปี 2554 – 2558 โดยมีผู้นำเครือข่ายท้องถิ่น 2 คนคือ ผศ.ดร.กานต์ตะรัตน์ วุฒิเสลาและ ผศ.ดร.สุระ วุฒิพรหม ในปีงบประมาณ 2556 ได้ดำเนินการจัดการอบรมเรื่องน้ำ อากาศและก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ทำให้โรงเรียนวัดบ้านค้อหวางได้รับตราพระราชทาน 1 โรงเรียน ในปีงบประมาณ 2557 ได้ดำเนินการจัดการอบรมเรื่องน้ำ อากาศ และโครงงานวิทยาศาสตร์ มีการจัดประกวดโครงงานวิทยาศาสตร์ของเด็กอนุบาล ทำให้โรงเรียนได้รับตราพระราชทานถึง 9 โรงเรียน ในปีงบประมาณ 2558 เป็นการจัดกิจกรรมบ้านนักวิทยาศาสตร์น้อยสัญจรที่โรงเรียน เพื่อให้ผู้นำเครือข่ายท้องถิ่น ได้เห็นสภาพจริงในการดำเนินงานของครู รับทราบปัญหาและอุปสรรคเพื่อช่วยกันหาแนวทางแก้ไข ได้ทำงานร่วมกับครูและนักเรียน ในปีงบประมาณ 2559 โครงการบ้านนักวิทยาศาสตร์น้อยขยายผล ได้ขยายผลโครงการโดยจัดอบรมเชิงปฏิบัติการ ณ ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ให้กับครูสังกัดศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก จำนวน 2 ครั้ง ครั้งที่ 1 เรื่องน้ำและอากาศในวันที่ ระหว่างวันที่ 21-22 พฤศจิกายน 2558 มีผู้เข้ารับการอบรม 66 คน ครั้งที่ 2 เรื่องโครงงานวิทยาศาสตร์ ระหว่างวันที่ 12-13 ธันวาคม 2558 มีผู้เข้ารับการอบรม 75 คน ในปีนี้มีผู้เข้ารับการอบรมตามเป้าหมายเพราะเรามีรางวัลให้สำหรับครูที่แนะนำเพื่อนมาอบรมได้จำนวนมากที่สุด และได้เปิดโอกาสให้นักศึกษาระดับปริญญาโท สาขาวิทยาศาสตร์ศึกษาจำนวน 2 คนร่วมเป็นวิทยากรด้วย จากสถานการณ์การเกษียณอายุของครูที่เคยอบรมและย้ายโรงเรียน ดังนั้นในปีงบประมาณ 2560 การอบรมเรื่องน้ำและอากาศ ซึ่งเป็นหัวข้อพื้นฐานของโครงการบ้านนักวิทยาศาสตร์น้อยจึงต้องดำเนินต่อไปเพื่อรักษาความเข้มแข็งของเครือข่ายเดิมและสร้างเครือข่ายใหม่ไปทั่วทั้งจังหวัดอุบลราชธานี โดยในปีนี้มียุทธศาสตร์ในการใช้เครือข่ายศิษย์เก่าของมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ยกตัวอย่างเช่น นายชัยชนะ โททอง ศิษย์เก่าคณะวิทยาศาสตร์ ซึ่งเป็นครูสังกัดโรงเรียนบ้านโนนค้อ อำเภอบุณฑริก เป็นสื่อกลางในการแนะนำครูในระดับปฐมวัยในเขตอำเภอบุณฑริกและอำเภอใกล้เคียงเข้ามาอบรม อันเป็นการสร้างความเข้มแข็งและเครือข่ายระหว่างอาจารย์กับศิษย์เก่าของมหาวิทยาลัยและศิษย์เก่าด้วยกันเอง