คณะ/สำนัก/หน่วยงาน คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ชื่อโครงการ การถ่ายทอดเทคโนโลยีการควบคุมศัตรูพืชโดยชีววิธีสู่เยาวชน ลักษณะโครงการ การฝึกอบรม อบรมเชิงปฏิบัติการ ความสอดคล้องกับมาตรการ / นโยบายของมหาวิทยาลัย | |||
ผู้รับผิดชอบ |
ผศ.ดร.ยุวดี ชูประภาวรรณ | คุณวุฒิ : ปริญญาเอก สาขา : Plant Pathology |
ประสบการณ์ : "-อารย์สอนวิชา โรคพืชวิทยาเบื้องต้นและวิชาการผลิตเห็ด ในคณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
- เป็นผู้อำนวยการศูนย์วิจัยควบคุมศัตรูพืชโดยชีวินทรีย์แห่งชาติ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง 10 ปี" ความเชี่ยวชาญ : - การควบคุมศัตรูพืชโดยชีววิธี - การเพาะเห็ดในถุงพลาสติก" |
|||||||||
ผศ.ดร.สุภาวดี แก้วระหัน | คุณวุฒิ : ปริญญาเอก สาขา : General Plant Science |
ประสบการณ์ : ด้านการสอน วิชาปฐพีเบื้องต้น พืชอุตสาหกรรม
งานวิจัย อโครงการน้ำทิ้งจากโรงงานก้าวหน้าไก่สดต่อการผลิตข้าว
โครงการผลิตข้าวอินทรีย์
โครงการผลิตป๋ยน้ำจากสิ่งเหลือใช้ในครัวเรือน
การนำน้ำเสียที่ผ่านการบำบัดแล้วจากโรงงานก้าวหน้าไก่สดมาใช้ประโยชน์ในการเกษตร ความเชี่ยวชาญ : ธาตุอาหารพืช |
|||||||||
ดร.สุกัญญา คลังสินศิริกุล | คุณวุฒิ : ปริญญาเอก สาขา : กีฎวิทยา |
ประสบการณ์ : การควบคุมแมลงผัก และศัตรูข้าว
การควบคุมแมลงศัตรูพืชโโดยชีววิธี ความเชี่ยวชาญ : การควบคุมแมลงศัตรูพืช การควบคุมแมลงศัตรูพืชโโดยชีววิธี |
หลักการและเหตุผล จากความตื่นกลัวพิษตกค้างของสารเคมีในพืชผัก ประกอบกับผู้บริโภคหันมาสนใจต่อสุขภาพมากขึ้น โดยเฉพาะกระแสการบริโภคอาหารปลอดภัย ปลอดสารพิษ ทำให้ตลาดสินค้าปลอดสารพิษเติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากมีความต้องการของผู้บริโภคมากขึ้น ดังนั้นผู้ผลิตบางกลุ่มจึงให้ความสนใจที่จะผลิตพืชผักปลอดสารพิษโดยกระบวนการผลิตแบบอินทรีย์ ซึ่งเป็นการผลิตโดยไม่ใช้สารเคมีสังเคราะห์โดยเฉพาะในกระบวนการกำจัดศัตรูผัก แต่ผู้ผลิตพบข้อจำกัดสำหรับทางเลือกที่จะนำมาใช้เพื่อทดแทนสารเคมีสังเคราะห์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เทคโนโลยีการควบคุมศัตรูพืชโดยชีววิธี (Biological Control) หมายถึงการใช้ประโยชน์จากศัตรูธรรมชาติ ได้แก่ ตัวห้ำ (predator) ตัวเบียน (parasite) ตลอดจนเชื้อโรค (pathogen) ในการควบคุมศัตรูพืช นับว่าเป็นทางเลือกหนึ่งที่มีความเหมาะสมสอดคล้องกับแนวคิดการผลิตพืชปลอดภัย
จากการศึกษาวิจัยที่ผ่านมาพบว่ามีศัตรูธรรมชาติหลายชนิดมีบทบาทสำคัญในการควบคุมแมลงศัตรูพืชที่สำคัญทางเศรษฐกิจ ศัตรูธรรมชาติที่มีประสิทธิภาพหลายชนิดได้มีการพัฒนาไปใช้ในการควบคุมศัตรูพืชโดยชีววิธี เช่น แมลงเบียนหลายชนิด ได้แก่ แตนเบียนไข่ Trichogramma sp. และแตนเบียนหนอน Cotesia flavipes เป็นแมลงเบียนที่สำคัญของหนอนเจาะลำต้นและยอดอ้อย ส่วนในแปลงผักพบแตนเบียนหนอนใยผัก Cotesia plutellae และแตนเบียนหนอนกระทู้ผัก Apanteles sp.
ส่วนแมลงตัวห้ำพบหลายชนิดและสามารถเพาะเลี้ยง เพื่อนำไปควบคุมศัตรูพืช เช่น มวนพิฆาต Eocanthecona furcellata มวนเพชฌฆาต Sycanus sp. เป็นศัตรูธรรมชาติที่สามารถทำลายหนอนผีเสื้อได้หลายชนิด แมลงช้างปีกใส Mallada basalis เป็นศัตรูธรรมชาติที่สำคัญของเพลี้ยอ่อน เพลี้ยแป้งและแมลงหวี่ขาว นอกจากนี้ยังมีแมลงหางหนีบ Proreus simulans และ Labidura riparia ซึ่งเป็นตัวห้ำที่มีศักยภาพในการควบคุมหนอนเจาะลำต้นข้าวโพด Ostrinia furnacalis ส่วนแมลงหางหนีบ Euborellia sp. เป็นตัวห้ำที่ใช้กันแพร่หลาย และประสบความสำเร็จในการถ่ายทอดเทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงแก่เกษตรกร
นอกจากนี้ยังพบเชื้อจุลินทรีย์ที่มีศักยภาพในการควบคุมโรคและแมลงศัตรูผัก เช่น การใช้เชื้อแบคทีเรีย Bacillus thuringiensis ควบคุมหนอนผีเสื้อ หนอนใยผัก การใช้เชื้อไวรัส NPV ในการควบคุมหนอนกระทู้หอม หนอนกระทู้ผัก หนอนเจาะสมอฝ้าย การใช้ไส้เดือนฝอย Steinernema carpocapsae ในการควบคุมหนอนด้วงหมัดผัก และยังพบการใช้เชื้อราเขียว Metarhizium anisopliae สามารถนำมาควบคุมตัวอ่อนแมลงที่พบในดิน เช่น ตัวหนอนด้วงหมัดผัก หนอนด้วงหนวดยาว รวมทั้งการใช้เชื้อราขาว Beauveria bassiana ควบคุมเพลี้ยแป้งมันสำปะหลังและเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลในนาข้าวได้ ส่วนการใช้เชื้อจุลินทรีย์โรคพืชพบว่ามีเชื้อจุลินทรีย์หลายสายพันธุ์ของ Trichoderma harizanum และ Bacillus subtillis สามารถยับยั้งการเกิดโรครากเน่า โคนเน่า โรคเหี่ยว ได้ในพืชหลายชนิด
คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ตระหนักถึงความสำคัญที่ต้องมีการเผยแพร่และปลูกฝังแนวคิดในการทำการเกษตรแบบปลอดภัยให้กับเยาวชนในท้องถิ่น ปลูกจิตสำนึกและปลูกฝังให้เยาวชนได้ตระหนักถึงผลกระทบของสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ได้เรียนรู้ถึงการเพาะเลี้ยงและอนุรักษ์ศัตรูธรรมชาติบางชนิด เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในการควบคุมศัตรูพืช ซึ่งเป็นทางเลือกหนึ่งที่ปลอดภัยสำหรับนำมาใช้ควบคุมศัตรูพืช และเยาวชนจะได้นำความรู้ที่ได้รับไปเผยแพร่และขยายผลสู่เพื่อนนักเรียน ครูในโรงเรียนต่างๆ ครอบครัว รวมทั้งชุมชน เพื่อการบริโภคอาหารที่ปลอดภัย และสร้างสภาพสิ่งแวดล้อมที่ดีให้กับชุมชน
|
|||
วัตถุประสงค์ | |||
กลุ่มเป้าหมาย |
|||
ตัวแทนนักเรียนระดับมัธยมต้นหรือมัธยมปลาย จากกลุ่มโรงเรียนเครือข่ายพันธมิตร มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี |
|||
การดำเนินโครงการ (ขั้นตอนหรือวิธีการดำเนินงานโครงการฯ)
1.1 รับสมัครผู้เข้าอบรมโดยการประชาสัมพันธ์ทางสื่ออินเตอร์เน็ทของมหาวิทยาลัยและทางจดหมาย
1.2 ปลูกพืชอาหารสำหรับแมลงศัตรูพืช ได้แก่ หม่อน ผักคะน้า ผักกวางตุ้ง ถั่ว
1.3 ดำเนินการเพาะเลี้ยงเหยื่อ (แมลงศัตรูพืช) ได้แก่ หนอนกระทู้ผัก หนอนไหม เพลี้ยแป้ง เพลี้ยอ่อน ไข่ผีเสื้อข้าวสาร
1.4 ดำเนินการเพาะเลี้ยงศัตรูธรรมชาติ ได้แก่ แมลงช้างปีกใส แมลงหางหนีบ มวนเพชฌฆาต มวนพิฆาต ด้วงเต่าลาย เชื้อรา Beauveria bassiana เชื้อรา Metarhizium anisopliae และเชื้อรา Trichoderma harizanum
1.5 จัดทำเอกสารประกอบการฝึกอบรม
1.6 จัดฝึกอบรมโดยการบรรยายและปฏิบัติการ ระยะเวลา 2 วัน
1.7 สรุปผลการดำเนินงาน
|
ต.ค. | พ.ย. | ธ.ค. | ม.ค. | ก.พ. | มี.ค. | เม.ย. | พ.ค. | มิ.ย. | ก.ค. | ส.ค. | ก.ย. | ||
1.รับสมัครผู้เข้าอบรม | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 2,000.00 | |||
2.ปลูกพืชอาหาร | - | - | - | - | - | - | - | 16,000.00 | |||||
3.เพาะเลี้ยงเหยื่อ และศัตรูธรรมชาติ | - | - | - | - | - | - | - | - | 36,000.00 | ||||
4.จัดทำเอกสารฝึกอบรมฯ | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 6,000.00 | |||
5.จัดฝึกอบรมฯ | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 40,000.00 | |
6.สรุปผลการดำเนินงาน | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 2,500.00 |
ระยะเวลาการดำเนินการ |
ร่างกำหนดการดำเนินงาน |
16.00-16.30 น. | พิธีปิดการฝึกอบรม | ||
13.00 – 16.00 น. | ปฏิบัติการ “นำศัตรูธรรมชาติควบคุมศัตรูพืชในแปลงปลูกที่มีการระบาดของศัตรูพืช” | ผศ.ดร.ยุวดี ชูประภาวรรณ/ดร.สุกัญญา คลังสินศิริกุล | |
12.00 – 13.00 น. | รับประทานอาหารกลางวัน | ||
10.00 – 12.00 น. | ปฏิบัติการ “การเพาะเลี้ยงจุลินทรีย์ศัตรูธรรมชาติของเชื้อโรคพืชและแมลงศัตรูพืช” | ผศ.ดร.ยุวดี ชูประภาวรรณ /ดร.สุกัญญา คลังสินศิริกุล | |
14.30-16.00 น. | ปฏิบัติการ “การเพาะเลี้ยงแมลงศัตรูพืช” | ผศ.ดร.ยุวดี ชูประภาวรรณ/ ดร.สุกัญญา คลังสินศิริกุล | |
13.00 – 14.30 น. | บรรยาย “ศัตรูธรรมชาติ” | ผศ.ดร.ยุวดี ชูประภาวรรณ | |
12.00 – 13.00 น. | รับประทานอาหารกลางวัน | ||
10.30 – 12.00 น. | ปฏิบัติการ “ศึกษาลักษณะรูปร่างของเชื้อจุลินทรีย์และแมลงศัตรูพืช และศัตรูธรรมชาติ” | ผศ.ดร.ยุวดี ชูประภาวรรณ/ ดร.สุกัญญา คลังสินศิริกุล | |
09.00 – 10.30 น. | บรรยาย “ศัตรูพืช” | ดร.สุกัญญา คลังสินศิริกุล | |
08.30-09.00 น. | พิธีเปิดการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ | ||
08.00-08.30 น. | ลงทะเบียนพร้อมรับเอกสารฝึกอบรม | ||
09.00 – 10.00 น. | บรรยาย “จุลินทรีย์ปฏิปักษ์” | ผศ.ดร.ยุวดี ชูประภาวรรณ |
ผลที่คาดว่าจะได้รับในการดำเนินโครงการฯ |
||
ตัวชี้วัดความสำเร็จของโครงการ |
จำนวนผู้เข้าร่วมโครงการ | ||
ความพึงพอใจของผู้ร่วมโครงการ | ||
ผู้ร่วมโครงการที่นำความรู้ไปใช้ประโยชน์ | ||
ระดับความรู้ที่เพิ่มขึ้นหลังจากร่วมโครงการ | ||
ความคุ้มค่าของงบประมาณต่อผู้ร่วมโครงการ |
ตัวชี้วัดด้านประกันคุณภาพ
|
การติดตามและประเมินผล |
การประเมินและรายงานผลการดำเนินงาน |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
รายละเอียดงบประมาณ
งบประมาณทั้งสิ้น 71,440.00 บาท
|